آخرین بار که یک نفر جرات پیداکرد پشت پردههای فوتبال را موضوع سریال خود قراردهد، مهران مدیری بود که سال گذشته پرطرفدارترین اپیزود “مرد دوهزارچهره” را با موضوع فوتبال و دلالی، روانه آنتن تلویزیون کرد و البته بلافاصله با واکنشهای تند اهالی فوتبال و مطبوعات مواجه شد. اما اینبار نوبت به “حسن فتحی” فیلمساز نامآشنا و صاحب سبک تلویزیون و سینمای ایران رسیده که “فوتبال” – این مقوله جذاب و هیجانانگیز- را دستمایه اصلی ساخت سریال خود با نام “در مسیر زایندهرود” قراردهد. فتحی پیش از این سریالهای پرطرفداری چون “پهلوانان نمیمیرند” و “میوه ممنوعه” را ساخته است و با شناختی که از آثار او داریم، بهنظر میرسد که اینبار نیز شاهد یک کار زیبا و متفاوت باشیم. “درمسیرزایندهرود” که پخش آن از اولین شب ماه مبارک رمضان آغازشدهاست، داستان یک فوتبالیست ملیپوش به نام “مهران سارنگ” را روایت میکند که برای بازی در تیمی از باشگاههای اصفهانی به این شهر سفر میکند اما تصادف او با یک نخبه باعث بهوجود آمدن ماجراهایی میشود که داستان سریال را پیش میبرد. نقش مهران سارنگ را “اشکان خطیبی” بازی میکند که از بازیگران معروف و حرفهای تلویزیون و سینماست و گفته میشود چون فوتبالیست خوبی است برای بازی در این نقش درنظر گرفتهشدهاست. ازسویی در این سریال فتحی به سراغ برخی از فوتبالیستهای حرفهای ازجمله کریم باقری و آرش برهانی هم رفته و آنها نیز در قسمتهایی از این مجموعه ایفای نقش کردهاند. علاوه بر این دو، فرشید طالبی، محمد صلصالی، احمد جمشیدیان و یکی دو بازیکن دیگر بهعلاوه وحید شمسایی مقابل دوربین فتحی رفتهاند. “درمسیر زایندهرود” در اصفهان فیلمبرداری شده و اکثر بازیگران این مجموعه، لهجه اصفهانی دارند. هرچند تصنعی بودن لهجه برخی بازیگران نامآشنای این سریال ازجمله حسین محجوب و بهنوش طباطبایی بدجور توی ذوق میزند! این سریال میکوشد در هرقسمت بهطور مستقیم یا غیرمستقیم به برخی روابط پشت پرده بازیکنان با افراد دلالی که نام “مدیربرنامه” برروی خود گذاشتهاند و یا خبرنگارانی که به شغل دلالی مشغول شدهاند، بپردازد. از آنجاکه آستانه تحمل و ظرفیت نقدپذیری مدیران، مسئولان، بازیکنان، مربیان و البته خبرنگاران و مدیران محترم برنامه)!( در کشور ما بسیار پائین است، احتمال میرود اهالی “درمسیر زایندهرود” و در را‡س آن حسن فتحی درپایان سریال با واکنشهای منفی ازسوی این افراد مواجه شوند!
اسماعیل عفیفه را پیش از این بهعنوان تهیهکننده سریالهای پرطرفداری چون “پس از باران” ، “خانهای در تاریکی” و “میوه ممنوعه” شناختهایم. او قبلاً نیز سابقه همکاری با فتحی را داشته و زوج این دو، همیشه مجموعههای جذابی را تحویل بینندگان دادهاند. اینبار نوبت به “درمسیرزایندهرود” رسیده که یک بار دیگر عفیفه- فتحی را در مقام تهیهکننده- کارگردان درکنار یکدیگر قرار بدهد. عفیفه پیشبینی میکند که این سریال با استقبال مخاطب همراه خواهدشد، بهویژه اینکه موضوع جذاب فوتبال را دستمایه اصلی داستان خود قرارداده است. عفیفه در گفتگو با نصفجهان درخصوص اینکه چرا فوتبال بهعنوان موضوع “درمسیر زایندهرود” و چرا اصفهان بهعنوان لوکیشن اصلی این سریال انتخاب شدهاست، بیشتر توضیح میدهد.
چرافوتبال سوژه “درمسیر زایندهرود” شد؟ تهیهکننده “در مسیرزایندهرود” معتقد است فوتبال آنقدر جذابیت دارد که بتوان بهوسیله آن مخاطبان بسیاری را پای قاب جادویی نشاند: <فوتبال برای مردم ما مسئله بسیار مهمی است، شاید فوتبال بهنوعی بسیاری از خلاهای دیگر که در جامعه ما برای جوانان وجود دارد را پرمیکند. ما در هرسریالی که میسازیم، سعی میکنیم پلی هم به جامعه بزنیم. یعنی میکوشیم مسائل و اتفاقاتی که درجامعه رخ میدهد را در سریال منعکس کنیم.
در این مجموعه هم این فرصت وجود داشت تا تقابلی بین فرهنگ و فوتبال ایجاد شود.
کدام بخش از فوتبال بیشتر مدنظر نویسنده و کارگردان سریال بودهاست؟عفیفه میگوید که “در مسیرزایندهرود” تلاش میکند بحث فوتبال پاک و ناپاک را مطرح کند: ماهم گوشهای زدهایم به بحث فوتبال پاک و ناپاک و سعی کردیم از عناصر مخل در فوتبال که این ورزش را به بنگاه درآمدزایی تبدیل کردهاند، بگوییم.
چه شد که سوژه فوتبال و ناپاکیهای آن دستمایه اصلی سریال قرار گرفت؟ تهیهکننده “در مسیرزایندهرود” میگوید که از ابتدا طرح سریال چیز دیگری بوده و بعداً موضوع فوتبال مطرحشدهاست: طرح اولیه چیز دیگری بود اما درنهایت به فوتبال رسیدیم. امروزه این مقوله جزء منابع مالی بسیار عظیم در دنیا بهشمار میرود. من شنیدهام که بالغ بر 400میلیارد تومان سالانه (هرفصل) برای فوتبال هزینه میشود اما آیا میدانید برای تمام سریالهایی که در تمام شبکههای سیما تولید میشود، مبلغی کمتر از 50 میلیارد تومان هزینه میشود؟! حالا خروجی آنهمه هزینه در فوتبال چیست؟ یک تیم ملی ضعیف، باشگاههای بیبرنامه و قشری جوان که ناگهان پولدار شدند بدون اینکه زمینههای فرهنگی در آنها وجود داشتهباشد.
واما علت انتخاب اصفهان بهعنوان محل فیلمبرداری این سریال چه بود؟ عفیفه از طرحی سخن میگوید که قبلاً به معاونت سیما دادهاند: پیشنهاد دادیم کارهای ویژه ماهمبارک هرسال در یکی از شهرستانها ساخته شود و لوکیشنها به تهران محدود نشود. بهسراغ اصفهان رفتیم چون این شهر علاوه بر چشماندازهای بینظیری که دارد، امروزه به یکی از قطبهای اصلی فوتبال ایران تبدیل شدهاست.